Trào ngược dạ dày thực quản là tình trạng trào ngược thức ăn từ dạ dày lên thực quản và được chia làm 2 loại:

• Trào ngược dạ dày thực quản sinh lí: là hiện tượng trào ngược nhưng không gây biến chứng hoặc không ảnh hưởng đến sức khỏe của trẻ. Thời gian trào ngược cho mỗi đợt ngắn < 3 phút.
• Bệnh trào ngược dạ dày thực quản:  là hiện tượng trào ngược gây nên các biến chứng hoặc ảnh hưởng đến sức khỏe của trẻ.

Bình thường khi dạ dày co bóp, cơ thắt thực quản dưới (ở phần thực quản nối với dạ dày) co lại, giúp đóng kín dạ dày (Hình 1). Trường hợp đoạn dưới thực quản dãn rộng hơn bình thường, thức ăn sẽ từ dạ dày trào ngược lên thực quản.

Hình 1: Cơ thắt đoạn dưới thực quản

Các triệu chứng khi trẻ bị luồng trào ngược dạ dày – thực quản:

• Biểu hiện ở đường tiêu hóa: nôn trớ là biểu hiện chính, nôn ra sữa mới bú xuất hiện ngay sau sinh, nôn dễ dàng, tăng sau khi ăn.
• Biểu hiện ngoài đường tiêu hóa: rất đa dạng, có thể có một hoặc nhiều biểu hiện:
• Khò khè, viêm phổi tái phát, giãn phế quản
• Viêm xoang, viêm tai
• Mòn răng
• Thiếu máu, suy dinh dưỡng, chậm tăng cân
• Ngừng thở do sặc (hiếm gặp)Cách chăm sóc trẻ bị luồng trào ngược dạ dày – thực quản
  1. Chế độ ăn

  *  Trẻ chưa ăn dặm (< 4 – 6 tháng tuổi)

  • Bú nhiều lần, rút ngắn khoảng cách giữa 2 lần (1 – 1,5 giờ), thời gian bú khoảng 10 – 15 phút. Cho trẻ bú đúng tư thế và ngậm bắt vú đúng để hạn chế nuốt nhiều hơi vào dạ dày.
  • Mẹ không nên kiêng ăn, phải ăn đa dạng các loại thức ăn để có sữa cho con bú.
  • Nếu trẻ dùng sữa công thức bằng bình bú thì phải kiểm tra núm vú xem kích thước tia sữa đã phù hợp chưa.

  *  Trẻ lớn:

  • Hạn chế ăn thức ăn giàu chất béo như mỡ động vật, phủ tạng động vật, sô cô la, cà phê, đồ uống có ga…
  • Chia nhỏ lượng thức ăn và cho trẻ ăn nhiều bữa hơn: 1-1,5 giờ/1lần.
  • Làm đặc sữa bằng cách: Pha bột gạo đã được chế biến sẵn vào sữa theo tỷ lệ 1 muỗng bột với 60 -120ml sữa.
  • Một số lưu ý:
  • Hạn chế cho trẻ ngậm vú giả.
  • Tránh cho trẻ ăn: nước cam, quýt, bưởi, thức ăn chiên hoặc nhiều dầu, tỏi, hành, thức ăn cay, sốt cà chua và những chế biến kèm sốt cà chua.
  • Tránh thức ăn quá đặc làm tăng nguy cơ táo bón và giảm khả năng hấp thu canxi trong sữa.
  2. Tư thế

  Cho trẻ nằm ngửa, thân và đầu cao, tạo góc 45-600 so với mặt giường (Hình 2).

  

  Hình 2: Tư thế nằm của trẻ

  2.1. Chăm sóc ngoài bữa ăn

• Bế trẻ thẳng đứng sau ăn khoảng 20-30 phút, tránh thay đổi tư thế đột ngột

• Ngủ ở tư thế đầu cao 300, nên ngủ sau ăn ít nhất 2-3 giờ.

• Không quấn tã, mặc quần áo chật để tránh làm tăng áp lực ổ bụng.

         2.2. Chăm sóc khi trẻ bị nôn trớ

• Bế hoặc cho trẻ nằm nghiêng về một bên
• Lau rửa bằng nước ấm phần cơ thể bị dính sữa, thức ăn trớ ra
• Hút rửa mũi nếu trẻ trớ lên mũi
• Thay bỉm, quần áo khô thoáng để tránh trẻ bị lạnh
• Cho trẻ bú hoặc ăn lại sau khoảng 30 phút.